Strefa Schengen

To międzynarodowa inicjatywa, dzięki której obywatele krajów należących do niej mogą przemieszczać się swobodnie w jej obszarze. Każdy, kto wjedzie do któregokolwiek państwa strefy, na wewnętrznych granicach, nie podlega kontrolom. To dzięki temu, że na mocy postanowień zostały one zniesione. Te udogodnienia dla obywateli wymogły z kolei zwiększenie bezpieczeństwa na granicach zewnętrznych. Formalny brak kontroli granicznych nie oznacza, że nie są one w ogóle przeprowadzane. Uprawnione do tego organy danego państwa mogą kontrolować osoby zarówno na wewnętrznych granicach jak i w ich pobliżu. Dzieje się to zazwyczaj na skutek odgórnie przekazanych informacji, które są wynikiem potrzeby zwiększenia nadzoru.

Strefa Schengen to także ujednolicone działania na gruncie formalnym. Kraje Schengem mają wspólną politykę wizową dla cudzoziemców spoza Unii Europejskiej. Działają razem także na rzecz walki z przestępczością. W związku z tym zarówno policja jak i sądy z 26 krajów podejmują działania wzmacniające współpracę wymiaru sprawiedliwości i policji.

Skąd wzięła się nazwa Strefa Schengen?

Początek tworzenia Strefy Schengen datuje się na 1985 rok. Jej nazwa ma ścisły związek z miejscem podpisania pierwszych umów. Odbyło się to właśnie w miejscowości Schengen w Luksemburgu. W tym niewielkim kraju, który graniczy z Francją i Niemcami zawarto „układ”. Ustalono wówczas sukcesywne znoszenie kontroli na wspólnych granicach. Rok później obowiązywały już tylko kontrole wzrokowe aut, które przekraczały wewnętrzne granice. W 1990 roku układ został on uzupełniony o konwencję wykonawczą. Oznaczała ona ostateczne zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych. Natomiast, aby zachować bezpieczeństwo wzmocnione zostały aparaty kontroli na granicach zewnętrznych. Na podstawie Układu Schengen powstała Strefa Schengen.

Początki Strefy Schengen i dołączanie kolejnych państw

Układ Schengen podpisało 5 państw: Francja, Niemcy, Belgia, Holandia i Luksemburg. Po sześciu latach do strefy dołączyły Hiszpania i Portugalia. Natomiast w 1997 roku układ objął dodatkowo Włochy i Austrię. Idea tej międzynarodowej inicjatywy zdobywała coraz większe poparcie. Aby dalej rozwijała się potrzebne były kolejne oficjalne przedsięwzięcia. W związku z tym w 1999 roku, na mocy traktatu z Amsterdamu, układ stał się częścią prawodawstwa unijnego. Kolejne lata przynosiły poszerzanie się grupy państw członkowskich, a zgodę na przyłączenie się do Strefy Schengen otrzymało kolejne 17 państw.

Polska do Strefy Schengen przystąpiła w 2007 roku. Nastąpiło wówczas zniesienie kontroli na granicach lądowych i morskich. Z kolei w marcu 2008 r. przestały obowiązywać kontrole graniczne na lotniskach. Ostatni kraj, który dołączył do porozumienia to Liechtenstein. W strefie jest od grudnia 2011 roku.

Bezpieczeństwo w Strefie Schengen

Swobody i brak ograniczeń wiążą się z koniecznością wzmacniania środków bezpieczeństwa. Dlatego też w Strefie Schengen uruchomiono System Informacyjny Schengen (SIS). Jest to największa w Europie baza danych, w której znajdują się informacje o poszukiwanych osobach i przedmiotach. Wraz z przystępowaniem do porozumienia coraz większej liczby krajów zaistniała potrzeba wzmocnienia dotychczasowego systemu bezpieczeństwa. Zastąpiono go System Informacyjny Schengen drugiej generacji (SIS II).